Frankismoaren erdian, 1959an, abertzaletasun tradizionala lokartuta zegoen unean, mugimendu ausart hura sortzeko kemena eduki zuten Txillardegi, Madariaga, Del Valle eta abarri Kursaalean edo Euskaldunan merezi bezalako omenaldi handia egiteko, zainetan odolik ez ote daukagun galdetu zuen Martxelo Otamendik iazko urrian. Del Valle 2011ko Maiatzean hil zen eta, gaur goizean hil da Txillardegi; euskara batuaren akuilu, EHEren sortzaile, idazle, politikari, euskaltzale nekaezin…
Odola ez dakit, baina, aukerak dira joan zaizkigunak.

"Hizkuntza bat ezin da salbatu bihotza ez badago tartean"

 

 2007an Larrun-en esanak.

"Euskal Herria alargun, eta gu umezurtz, Jose Luis, zu gabe. 

Ez, ordea, su gabe, hauspo baitzaitugu, izan eta izanen. 

Zuri esker hizkuntza ez baitugu indar huts,

sugar lerden baizik, izar ezin iraungi, indar ororen gordailu

Agur eta ohore Txillardegi, Euskara Herriaren gudari"